Poniżej krótka relacja z wybranych części festiwalu.
Wykład prof. Tadeusza Sławka
Podczas inauguracji święta tłumaczek i tłumaczy w auli Wydziału Filologicznego UŁ gościnny wykład „Imagine - sny przekładu” wygłosił Tadeusz Sławek - poeta, tłumacz, eseista, profesor nauk humanistycznych.
Rola wyobraźni w pracy tłumacza, potrzeba zanurzenia się w tekście oraz słowo transformujące rzeczywistość - o tych kwestiach kluczowych dla przekładu opowiadał właśnie Tadeusz Sławek. Literaturoznawca wskazał, że język, z którym pracuje tłumacz, nie jest gładki i oczywisty, a raczej chropowaty, pełen pęknięć i szczelin. Najlepsze tłumaczenie to takie, które zmusza twórcę do intelektualnej gimnastyki i poszukiwania nieszablonowych rozwiązań, uruchamia fantazję i przynosi zaskakujące rezultaty. Sławek przypomniał, że w czasach konfliktów i niepewności, to właśnie przekład może pełnić funkcję remedium na polityczną krótkowzroczność i prowokować do nowych reinterpretacji otaczającego nas świata.
Debata filozoficzna na Wydziale Filologicznym
Kolejnym wydarzeniem pierwszego dnia festiwalu ZA SŁOWO był panel dyskusyjny dotyczący przekładu tekstów filozoficznych. W debacie udział wzięli: Paweł Pieniążek - prof. UŁ, historyk filozofii, filozof, tłumacz literatury filozoficznej z języka niemieckiego i francuskiego, Tomasz Sieczkowski – prof. UŁ, tłumacz literatury filozoficznej z języka angielskiego oraz Marcin Leszczyński – dr filozofii, autor publikacji naukowych, tłumacz literatury filozoficznej z angielskiego, niemieckiego i francuskiego. Rozmowę moderowała dr Paulina Frankiewicz.
Zaproszeni badacze podzielili się swoimi przemyśleniami oraz doświadczeniem dotyczącym przekładów filozofii. Wspomniane zostały tłumaczenia najbardziej wymagające, inspirujące, wyśnione, dające najwięcej twórczej satysfakcji oraz te, do których popełnienia autorzy woleliby się dziś nie przyznawać. Dyskutujący zastanawiali się, ile można ocalić w przekładzie, na jaką stratę trzeba być gotowym i jak ma się dzieło oryginalne do interpretacji tłumacza. Podczas debaty wybrzmiało, że autor tłumaczenia to nie tylko rzemieślnik, ale także autonomiczny twórca, który podejmując się przekładu bliskiej sobie filozofii odciska w niej unikalny ślad.
Warsztaty mistrzowskie z Markiem Bieńczykiem
Drugiego dnia festiwalu Marek Bieńczyk, tłumacz francuskojęzycznej twórczości Milana Kundery, ubiegłoroczny laureat Nagrody Literackiej im. Juliana Tuwima, opowiedział o wyzwaniach i trudnościach, jakie nastręcza przekład powieści wybitnego czeskiego pisarza. Obok literaturoznawczych analiz i translatorskich wskazówek nie zabrakło biograficznych anegdot przedstawiających literackie decyzje Kundery w szerszym kontekście. Po części wykładowej uczestnicy warsztatów, wśród ktorych znaleźli się studenci filologii romańskiej na UŁ, podjęli próbę przekładu wybranych przez prowadzącego tekstów.
Ostatni dzień festiwalu – debaty i dyskusje z udziałem wykładowców z Wydziału Filologicznego UŁ
Niedzielne spotkania otworzyła debata o obecności polskiej poezji w świecie anglojęzycznym. Prof. Małgorzata Myk rozmawiała na ten temat z poetą prof. Kacprem Bartczakiem i Markiem Tardim, autorem przekładów jego poezji. Wspomniane utwory ukażą się wkrótce w amerykańskim czasopiśmie "Poetry". Trzeci dzień festiwalu ZA SŁOWO to także spotkanie autorskie z Krzysztofem Bartnickim - pisarzem i tłumaczem słynącym z oryginalnego podejścia do przekładu. Rozmowę z autorem przeprowadził prof. dr hab. Jerzy Jarniewicz. Dyskusja toczyła się wokół najnowszej publikacji Bartnickiego „Sad zapięty. Krótka antologia przekładu”, w której tłumacz umieścił wyselekcjonowane teksty autorstwa osób o mało znanej, a zdaniem niektórych wątpliwej biografii.
Zapisy wideo dyskusji i debat przeprowadzanych w ramach festiwalu można znaleźć na facebookowym fanpage'u Domu Literatury w Łodzi.
Tekst: Dom Literatury w Łodzi
Redakcja: Biuro Promocji i Komunikacji Wydziału Filologicznego UŁ
Zdjęcia: Joanna Głodek