Zespół ds. GenAI w UŁ zajmuje się diagnozowaniem potrzeb oraz oczekiwań członków uniwersyteckiej społeczności w zakresie sztucznej inteligencji. Odpowiada za propagowanie wiedzy, dobrych praktyk i przygotowanie wizji posługiwania się narzędziami AI. Punktem wyjścia dla tych działań będą badania wśród pracowników uczelni oraz studentów, które rozpoczną się w połowie lutego. Na podstawie ich wyników zostaną przygotowane szkolenia podnoszące umiejętności etycznego i odpowiedzialnego wykorzystania narzędzi GenAI przez społeczność akademicką naszej uczelni.
Zespół ds. GenAI w UŁ ma charakter interdyscyplinarny, co zdecydowanie zwiększa możliwości postrzegania tej technologii i jej narzędzi w sposób kompleksowy, z uwzględnieniem tożsamości i potrzeb poszczególnych dziedzin i dyscyplin naukowych.
UŁ aktywnie uczestniczy też w pracach Zespołu ds. Sztucznej Inteligencji w ramach Łódzkiego Partnerstwa Akademickiego, zrzeszającego łódzkie publiczne szkoły wyższe, także artystyczne.
Zdecydowane „tak” dla AI na uczelni
Plany działań Uniwersytetu Łódzkiego w zakresie generatywnej sztucznej inteligencji na najbliższy rok są zgodne z celami „Polityki dla rozwoju sztucznej inteligencji w Polsce od roku 2020”. Koncentrują się one przede wszystkim w obszarze budowania świadomości i popularyzacji wykorzystania AI jako narzędzia wzbogacającego dotychczasowe metody nauczania, ale także wspierającego pracę badawczą we wszystkich dziedzinach nauki – zapewnienia adekwatnego wsparcia studentom zainteresowanym zgłębianiem tematyki AI, jak również rozwoju współpracy nauki z biznesem w tym zakresie
– mówi dr Dominika Kaczorowska-Spychalska.
Rekomendacje wykorzystania technologii GenAI w procesach dydaktycznych i naukowo-badawczych, Uniwersytet Łódzki przygotował już w czerwcu 2023 r. Weszły one w życie półtora miesiąca później. Kluczowe zapisy odnoszą się do kwestii prawnych i etycznych determinujących sposób wykorzystania narzędzi AI, konieczności ich jawnego oznaczania, a także odpowiedzialności z tego tytułu.
Dopuszczamy możliwość wykorzystania narzędzi GenAI, ale w sposób racjonalny i oparty na jasnych zasadach. Zakaz korzystania z nich mógłby bowiem doprowadzić do powstania nierówności cyfrowych i osłabienia pozycji członków naszej społeczności akademickiej. To zaś miałoby negatywny wpływ na prowadzone badania naukowe, komercjalizację ich wyników i poziom przygotowania naszych absolwentów do wymogów rynku pracy
– podkreśla dr Dominika Kaczorowska-Spychalska.
Nie wiemy, co będzie, więc... działajmy!
Dynamiczny rozwój narzędzi generatywnej sztucznej inteligencji (ChatGPT, Bard, Dall-E, Midjourney, Microsoft Copilot) niewątpliwie stwarza ogromne możliwości dla szkolnictwa wyższego, zarówno w obszarze dydaktyki, przygotowania i prowadzenia badań naukowych, jak i działań administracyjnych czy komunikacji ze społecznością akademicką oraz otoczeniem uczelni.
Pociąga jednak za sobą także szereg nowych wyzwań i wątpliwości, przede wszystkim w zakresie etyki czy prawa (ochrona własności intelektualnej, prywatność, odpowiedzialność z tytułu naruszenia praw autorskich itp.), a także bezpośrednich zmian w procesie dydaktycznym.
Obecny brak wiedzy na temat długoterminowych konsekwencji rozwoju GenAI wymaga od uczelni traktowania tej technologii w sposób wieloaspektowy. Z jednej strony – podejmowania działań ukierunkowanych na dostosowanie się do nowych warunków rynkowych, oczekiwań społeczności akademickiej i partnerów uczelni, w tym partnerów biznesowych. Z drugiej natomiast – aktywności, której celem jest rozwój innowacyjności w obrębie uczelni i w jej relacjach z otoczeniem.
Jak wynika z licznych raportów branżowych, możliwości dostosowania poszczególnych narzędzi sztucznej inteligencji do potrzeb i specyfiki różnych branż oraz sektorów rynku są w zasadzie nieograniczone. Co więcej, jak wskazują eksperci World Economic Forum w raporcie „The Future of Jobs 2023” zrozumienie, tego w jaki sposób technologie cyfrowe będą wpływały na rynek pracy, ma kluczowe znaczenie dla określenia tempa realokacji pracowników pomiędzy zawodami schyłkowymi i nowymi. To zaś wymusza konieczność refleksji, jak przygotować absolwentów do szybko zmieniającego się rynku pracy. Czego zatem uczyć i w jaki sposób to robić, biorąc pod uwagę obserwowaną dynamikę zmian społecznych, kulturowych, prawnych czy biznesowych, wymuszonych poprzez rozwój technologii cyfrowych?
Naukowcy, dydaktycy i studenci – czy są gotowi na zmiany?
Badania przeprowadzone przez firmę Digital Care wśród polskich studentów we wrześniu 2023 roku wskazują, że aż 68 procent z nich deklarowało chęć wykorzystania narzędzi GenAI (przede wszystkim w zakresie tłumaczeń swoich tekstów na języki obce, tworzenia prezentacji potrzebnych na zajęcia czy pisania prac zaliczeniowych, w tym także prac dyplomowych). Wzbudziło to szereg pytań o jakość tych prac, ich wiarygodność, a także skuteczność dotychczasowych metod weryfikacji wiedzy.
Studenci brytyjscy przebadani przez The Knowledge Academy deklarują z kolei, że tego typu narzędzia mają na nich pozytywny wpływ, pozwalając im lepiej przygotować się do egzaminów i sprawdzać na bieżąco poziom swojej wiedzy. Studenci mają jednak szereg obaw o to, jak GenAI będzie wpływała na przyszły rynek pracy i możliwości kształtowania się ich indywidualnych ścieżek kariery – wynika z grudniowego raportu sporządzonego przez Our Future Foundation we współpracy z Akademią Leona Koźmińskiego.
A co o AI myśli kadra akademicka? W raporcie Ośrodka Przetwarzania Informacji – Państwowego Instytutu Badawczego pt. „Rozwój sztucznej inteligencji w sektorze nauki w Polsce” podkreślano, że wraz ze wzrostem wiedzy na temat tej technologii rośnie poziom świadomości naukowców co do jej potencjału, a to wpływa pozytywnie na zaufanie wobec niej. Uznano także, że jej dalszy rozwój nie doprowadzi do osłabienia roli nauczycieli akademickich, chociaż wskazano, że poziom ich kompetencji cyfrowych jest wciąż niewystarczający, a sposób, w jaki pracują, będzie ulegał zmianie.
To, w jaki sposób generatywna sztuczna inteligencja będzie zmieniała sektor szkolnictwa wyższego w najbliższych latach, w dużej mierze zależy od umiejętności nowego spojrzenia na ten rynek i zrozumienia kierunku, w jakim będą rozwijały się uczelnie przyszłości
– podsumowuje dr Dominika Kaczorowska-Spychalska.
ZESPÓŁ DS. GENERATYWNEJ SZTUCZNEJ INTELIGENCJI
Redakcja: Centrum Komunikacji i PR UŁ