Celem projektu jest rozpoznanie, w jaki sposób najnowszy teatr polski (2014-2024) postrzega tragizm aktualnej sytuacji społecznej i jakie stosuje strategie artystyczne w zakresie dramaturgii i reżyserii, by ów tragizm ujawniać w działaniach performatywnych. Strategie te są częstokroć kształtowane w podejściu postdramatycznym, w którym medium ekspresji scenicznej, a zatem i obiektem badania, są głównie cielesne i materialne audiowizualne elementy teatru, dotyczące czasu, przestrzeni, obrazu i krajobrazu dźwiękowego. Podbudowa tekstowa, jeśli występuje, stanowi jedynie inspirację i szkicowo ukierunkowuje działania sceniczne. Przedmiotem badań w projekcie jest zatem teatr poszukujący nowych form ekspresji, inspirowany zwrotem postdramatycznym, podkreślającym niezależność działalności teatralnej od literatury i akcentującym materialny charakter dzieł teatralnych.
Projekt zakłada stworzenie reprezentatywnego dla omawianego problemu badawczego korpusu działań teatralnych (spektakli, performansów) oraz ich krytyczną analizę i interpretację w perspektywie ekozofii Félixa Guattariego, który ustanowił horyzont dyskusji o koniecznych zmianach ekologicznych, mających stanowić odpowiedź na kryzys epoki człowieka, w trzech rejestrach: środowiskowym, społecznym i mentalnym. Właśnie te trzy „terytoria egzystencjalne” wydają się stanowić inspirację dla artystycznej refleksji w teatrze, który rozważa je w trzech zasadniczych ścieżkach namysłu nad kryzysową, tragiczną sytuacją człowieka współczesnego. Ścieżki te, składające się na globalny kryzys egzystencjalny, odnoszą się do bieżących sytuacji społecznych i formułują się w kontekstach kryzysu środowiskowego, kryzysu migracyjnego i kryzysu emancypacyjnego.
Ważność badań w tym projekcie wynika z faktu, że artyści wydają się być prekursorami w dostrzeganiu i rozpoznawaniu kryzysów społecznych, a teatr jako laboratorium życia w kryzysie pozwala na bezpieczne przećwiczenie możliwych rozwiązań sytuacji kryzysowych lub umożliwia stworzenie przestrzeni dla przepracowania rozczarowania epoką człowieka i jego tragicznej kondycji. Teatr w swoim tragicznym wymiarze może przyjąć postawę zaangażowaną politycznie i społecznie, poprzez – jak zauważył Hans-Thies Lehmann – odczarowywanie uspokajających mitów ludzkiego mistrzostwa i dominacji.
– dodaje kierownik projektu dr hab. Małgorzata Budzowska, prof. UŁ.
Projekt będzie realizowany w okresie od stycznia 2025 do stycznia 2028 roku.